odmowa odbioru robót budowlanych

Kiedy można odmówić odbioru robót budowlanych?

lut 9, 2022 | Prawo Budowlane

Problem z odmową odbioru robót budowlanych

Etap odbioru robót budowlanych jest bardzo istotnym momentem w procesie budowlanym. Chociaż napisano o tym wiele to wciąż budzi liczne kontrowersje, albowiem bardzo często dochodzi w tym momencie do sporów pomiędzy inwestorem a wykonawcą. Umowa o roboty budowlane nakłada na jej strony liczne obowiązki. Głównym obowiązkiem wykonawcy jest wykonanie i oddanie obiektu, określonego w umowie o roboty budowlane. Inwestor jest zobowiązany z kolei do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, a następnie do odebrania obiektu i zapłaty wykonawcy umówionego wynagrodzenia. Powyższe czynności są obowiązkami ustawowymi, wyrażonymi wprost w art. 647 k.c.

 

Odbiór robót budowlanych to obowiązek inwestora

W praktyce istnieje ciągły problem z odbiorem robót budowlanych, który stanowi zarzewie sporu pomiędzy uczestnikami procesu budowlanego. Godzi się zauważyć, że inwestorzy traktują odbiór robót budowlanych głównie jako przywilej, a nie jak obowiązek. Warto zauważyć, że inwestor często zwleka z odbiorem robót budowlanych tudzież uzależnia ich odebranie od nieistnienia jakichkolwiek wad. Takie zachowanie stanowi realne zagrożenie dla interesu wykonawcy. Postępowanie inwestorów jest nadużyciem ich silniejszej pozycji i należy je traktować jako niezgodne z prawem.

 

Dlaczego inwestor uchyla się od odbioru robót budowlanych?

Wykonawcy powinni wiedzieć, że odbiór robót budowlanych to obowiązek inwestora. Obowiązek ten jest niezależny od humoru inwestora lub jego dobrej albo złej woli. Inwestor przez odmowę robót może starać się wymusić na wykonawcy szereg innych pożądanych przezeń zachowań lub czynności. Istotnie odbiór robót budowlanych jest obowiązkiem również na podstawie art. 654 k.c. Przepis ten określa obowiązek odbiorów częściowych. W braku odmiennego postanowienia umowy inwestor jest zobowiązany na żądanie wykonawcy przyjmować wykonane roboty częściowo. Odbiory częściowe powinny następować w miarę ich ukończenia za zapłatą odpowiedniej części wynagrodzenia.

Czy inwestor może odmówić odbioru robót budowlanych?

Z pewnością inwestor ma prawo odmowy odebrania od wykonawcy robót budowlanych, o ile istnieją ku temu przesłanki. Obowiązek inwestora do odbioru robót budowlanych nie ma charakteru bezwzględnego. W tym zakresie istnieje bogate i utarte orzecznictwo. Sądy powszechne wielokrotnie mierzyły się z zagadnieniem odmowy odbioru robót budowlanych.

 

Podstawy do odmowy odbioru robót budowlanych

Bez wątpienia inwestor może odmówić odbioru robót budowlanych o ile:

  • w robotach występują wady, których charakter stanowi o niewykonaniu umowy przez wykonawcę. Wyrok SA w Lublinie z 3 listopada 2017, sygn. I ACa 292/16
  • obiekt jest wykonany niezgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej. Wyrok SN z 7 marca 2013, sygn. II CSK 476/12
  • przedmiot umowy nosi wady na tyle istotne, że nie będzie zdatny do użytkowania. Wyrok SA w Białymstoku z 27 października 2017, sygn. I ACa 321/17

 

Wady istotne jako przyczyna odmowy dokonania odbioru robót budowlanych

Wyłącznie istnienie wad istotnych w wykonanych robotach uzasadnia odmowę dokonania odbioru robót budowlanych przez Inwestora. W związku z tym wyjątkowo ważny jest proces rzetelnego odróżnienia wad istotnych od wad, które takimi wadami nie są. W tym celu, w sporach sądowych pomiędzy firmami budowlanymi, niezbędne jest zasięgnięcie opinii specjalisty. Biegły sądowy dokonuje oceny charakteru wad w robotach budowlanych. Godzi się zauważyć stanowisko Sądu Najwyższego przedstawione w wyroku z dnia 12 marca 2021 r. sygn. V CSKP 14/21. Podsumowując, wyrok ten potwierdza, kiedy inwestor jest uprawniony do odmowy odbioru obiektu. Otóż może to zrobić, gdy obiekt jest dotknięty wadą istotną. Taką jest wada, która czyni obiekt niezdatnym do umówionego użytku zgodnie z przeznaczeniem lub prowadzi do wykonania robót w sposób wyraźnie sprzeciwiający się umowie.

 

Skutki odmowy odbioru robót budowlanych

Jeżeli w robotach budowlanych istnieją wady nieistotne, to inwestor nie może uchylić się od obowiązku odebrania robót. Odbiór robót budowlanych zwykle rzutuje na możliwość otrzymania przez wykonawcę wynagrodzenie za wykonane roboty. W rezultacie, jeżeli pomimo tego inwestor nie odbiera zgłoszonych mu robót, to po jego stronie zachodzi zwłoka w wykonaniu umowy. Inwestor nie może bez uzasadnionego powodu wstrzymywać odbioru. Inwestor powinien skorzystać z uprawnień z rękojmi ewentualnie z roszczeń z gwarancji, o ile została udzielona. Taką odmowę odbioru robót należy traktować jako nienależyte wykonanie umowy przez inwestora. Opisane działanie inwestora pozostaje bez wpływu na roszczenie wykonawcy o zapłatę wynagrodzenia. Zapłata wynagrodzenia należy się z chwilą, w której po spełnieniu obowiązków przez wykonawcę, powinien nastąpić odbiór robót. Wyrok SA w Białymstoku z 18 grudnia 2014, sygn. I ACa 629/14.

Postanowienia umowy dotyczące odbioru robót budowlanych

Niebywale często strony umowy o roboty budowlane wprowadzają postanowienia, które zgoła odmiennie regulują procedurę odbioru robót. Zwykle przyczynia się do tego jedna ze stron umowy, która jest silniejsza ekonomicznie. Przykładem tego typu jest zapis, który uzależnia prawo wykonawcy do uzyskania wynagrodzenia od podpisania bezusterkowego protokołu odbioru. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie taki zapis jest nieważny. Jego treść stoi w opozycji do istoty umowy o roboty budowlane. Wyrok z 3 sierpnia 2017 r., sygn. I ACa 689/16. Podobnie uznał Sąd Apelacyjny w Warszawie w innym wyroku. W sprzeczności z art. 647 k.c. jest postanowienie umowy mówiące, iż odbiór prac nastąpi jedynie, gdy sporządzony zostanie protokół odbioru bezusterkowego. Artykuł ten nakłada na inwestora obowiązek odbioru prac. Taki zapis nie może być wiążący. Wyroku z 28 stycznia 2016 r., sygn. I ACa 253/15.

 

Czy można samemu odebrać roboty budowlane?

Postanowienia warunkujące wypłatę wynagrodzenia od podpisania protokołu odbioru robót są nierzadko wprowadzane do umów o roboty budowlane. Inwestorzy nie są zwykle zainteresowani rychłym podejściem do odbioru robót. Z kolei wykonawca będzie zawsze zmierzał do ich niezwłocznego odbioru ponieważ dzięki temu ograniczy wątpliwości, co do terminu zakończenia robót. Jeżeli inwestor unika odbioru to prawidłową reakcją jest skierowanie do niego pisemnego wezwania. Ważnym elementem takiego pisma jest wezwanie do stawiennictwa w określonym szczegółowo terminie na terenie inwestycji w celu odebrania robót i sporządzenia odpowiedniego protokół.

 

Jednostronny odbiór robót budowlanych vs odmowa odbioru robót budowlanych

W jednym z rozstrzygnięć Sąd Najwyższy wskazał, że wykonawca może dokonać jednostronnego odbioru robót. Taki odbiór stanowił podstawę wystawienia faktury w oparciu o sporządzony przez wykonawcę kosztorys powykonawczy. Należy podkreślić, że odmowa odbioru nie może stanowić szantażu ze strony inwestora. Powiązanie momentu powstania obowiązku zapłaty wynagrodzenia z przyjęciem wykonanych robót wynika z art. 654 k.c. Wyrok z dnia 7 kwietnia 1998 r., sygn. II CKN 673/97.

 

Kiedy można sporządzić jednostronny protokół odbioru robót budowlanych?

Przepisy prawa nie regulują jednostronnego odbioru robót budowlanych. Jego podstaw należy szukać w orzecznictwie sądów, które negatywnie oceniały postawę strony zobowiązanej do odbioru. Reasumując, jeżeli pomimo wezwania inwestor wciąż uchyla się od odbioru wykonawca uprawniony jest dokonania odbioru w sposób jednostronny, co oznacza odbiór robót bez udziału inwestora. Ważnym jest jednak, aby poinformować inwestora w wezwaniu do odbioru robót, iż w przypadku jego niestawiennictwa, wykonawca dokona odbioru w sposób jednostronny.

Chcesz uzyskać więcej informacji o jednostronnym protokole odbioru robót❓ Wejdź na nasz kolejny wpis, w którym dokładniej poruszamy ten temat:

➡️ https://adwokatchudzicki.pl/kiedy-zastosowac-jednostronny-protokol-odbioru-robot/

Zdjęcie EJ Yao z Unsplash

Kliknij aby ocenić post!
[Głosów: 22 Średnia: 5]

0 komentarzy

Wyślij komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *